مدیریت خشم
در مقاله قبل درمورد احساس خشم، رفتار پرخاشگرانه، منبع یادگیری کودکان و مدل های رفتار پرخاشگری کودکان صحبت کردیم، در این مقاله قصد داریم در مورد تاثیر پرخاشگری بر ذهن و جسم، و نحوه ی شناخت ماهیت خشم در وجود خودمان صحبت کنیم پس با ما همراه باشید.
ماهیت خشم و اهمیت شناخت آن
در این قسمت سعی داریم به این بپردازیم که فکر و بدن ما در خشم چه اتفاقاتی رو تجربه میکنند؟ و در کل ماهیت خشم چیست؟
ما با اگاهی به هریک از این تغییراتی که در فکر و بدنمان رقم میخورد میتوانیم بهتر و موفق تر در مدیریت خشم عمل کنیم چون تا زمانی که به ماهیت خشم شناخت پیدا نکنیم نمیتوانیم به درستی آن را مدیریت کنیم،مثل وسیله ایی که نحوه کار با او را بلد نیستیم اما میخواهیم در استفاده از آن موفق عمل کنیم.
تغییرات فیزیولوژیکی
تا حالا به این توجه کردین که وقتی عصبی و خشمگین میشویم چه تغییراتی در بدن ما رخ میدهد؛
- احساس گر گرفتگی میکنیم؛
- ممکنه دست و پامون شروع به لرزیدن کنه؛
- شاید هم پوست صورتمون قرمز شود؛
- یا اینکه شروع میکنیم به نفس نفس زدن.
همه این اتفاقات به خاطر اینه که بدن وارد فاز دفاعی شده و آماده میشود تا با موقعیت خطر، تهدید کننده و آسیب زایی که پیش آمده مقابله کند. ( به صورت حمله یا فرار)
اما چه عاملی باعث این اتفاقات میشود؟
در چنین موقعیت هایی سیستم سمپاتیک وارد عمل شده و فعالیت بدن رو افزایش میدهد، در نتیجه خون زیادی از مرکز بدن به اندام های ارادی عضلانی مثل دست و پاها، پوست و صورت پمپاژ شده تا سرعت عمل بدن بالا رود و چون گردش خون افزایش پیدا کرده، به اکسیژن بیشتری نیاز پیدا میکنیم و شروع میکنیم به نفس نفس زدن، احساس گر گرفتگی میکنیم، عرق میکنیم، دست و پا میلرزد و….
تغییرات شناختی
هر انسانی باتوجه به تجربه هایی که در زندگی خود داشته افکار منحصر به فردی در دل خشم تجربه میکند، بنابراین ما نمی توانیم به بررسی افکار مشابه بپردازیم اما میتوانیم افکار را در دسته بندی های متفاوتی قرار دهیم:
مغز خاموش:
از نظر علم نوروساینس در مغز ما دو بخش وجود دارد 1) نئوکورتکس که مسئول فعالیت های منطقی، ادراک و یادگیری است 2) لیمبیک که مسئول احساسات لحظه ایی و غریزه ایی ماست.
در موقعیتی که احساس خشم را تجربه میکنیم فعالیت نئوکورتکس مغز به شدت پایین آمده یا متوقف می شود و فعالیت لیمبیک پررنگ می شود، بنابراین ما نمیتوانیم جزئیات اتفاق را محاسبه کنیم، دقت بسیار پایین آمده و دچار حواسپرتی می شویم.
فاجعه سازی:
ممکن است در موقعیتی عادی، اتفاقی بیفتد که خیلی طبیعی از کنار آن رد شویم و بی توجه به موضوع باشم اما در موقعیتی که در حال تجربه احساس خشم هستیم همان اتفاق برای ما سنگین تمام می شود، احتمالا دیده اید کسانی را که در چنین شرایطی از کاه، کوه میسازند و دچار بزرگ نمایی یک موضوع میشوند.
زوم کردن روی رفتار دیگران:
در زمان هایی که خشمگین میشویم معمولا انگشتمان را به طرف شخص مقابل می گیریم و سهم خودمان را از موقعیت نادیده میگیریم. روی رفتار شخص مقابل قفل می شویم و متوجه نیستیم که خودمان چکار کرده ایم و الان چه میکنیم.
چشم و گوش های بسته:
در موقعیت هایی که خشمگین هستیم، چشم و گوش ما روی رفتار، احساسات و خواسته های طرف مقابل بسته میشود و نه حرفی که زده شده را میشنویم و نه کاری که انجام میشود را می بینیم حتی به شخص مقابل اجازه نمی دهیم شرایطی مهیا کند تا توضیح دهد.
در کنار همه این ها گاهی ما دچار نشخوارذهنی میشویم و و رفتارها و موقعیت های قبلی شخص مقابل مثل یک فیلم از جلوی چشممان رد میشود و مانع مدیریت خشم میشود.
افکاری مثل:
همیشه بهم توهین میکنه؛
هیچوقت به حرفم گوش نمیده؛
دفعه ی قبل هم همین کار رو کرد؛
و….. هر فکری که مانع مدیریت خشم میشود.
دو تمرین کلیدی
برای اینکه بتوانیم به تغییراتی که هنگام خشم و عصبانیت در فکر و بدن ما اتفاق می افتد، آگاه شویم باید به سوالاتی پاسخ دهیم.
اما قبل از اینکه سوالات مطرح شود به این نکته توجه کنید در زمانی باید به این سوالات پاسخ دهیم که در آرامش کامل بوده و از تعادل شناختی برخوردار باشیم و با حضور ذهن به سوالات پاسخ دهیم.
- از خود بپرسید زمانی که خشمگین میشوم کدام نشانه فیزیولوژیکی را بیشتر تجریه میکنم؟ رفتارهای تکرارشونده ایی که در موقعیت خشم بیشتر از خود بروز میدهم چیست؟
- از خود بپرسید در موقعیتی که خشمگین میشوم کدام نشانه ی شناختی را دارم؟ ماهیت خشم خود را بررسی کنید و بفهمید شما در دل خشم چه شکلی هستید؟
جمع بندی
ما در این مقاله در رابطه با ماهیت خشم و تغییراتی که در بدن و فکر ما موقع عصبانیت اتفاق می افتد، صحبت کردیم و دو سوال کلیدی را مطرح کردیم که با پاسخ دادن به آنها به ماهیت منحصر به فرد خشم خود پی میبریم و میتوانیم هنگام تجربه خشم، موفق تر خشم خود را مدیریت کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید